Meidoorn behoort tot de rozenfamilie. Hij wordt ook wel hagedoorn of steendoorn genoemd en werd vanwege de doornen op de takken veel gebruikt in hagen als afscheiding voor het vee. De sterke planten kunnen met gemak enkele honderden jaren oud worden en laten zich ook niet makkelijk uitroeien, zelfs niet als ze voortdurend worden afgegraasd. Een oude, verwaarloosde meidoornhaag kan je goed verjongen door ze een 30 cm boven de grond af te zagen. Na een paar jaar heb je een nieuwe haag. De eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna) kan een tot 10 meter hoge boom worden, terwijl de tweestijlige meidoorn (Crataegus laevigata) een struik is die tot onder de 4,5 meter blijft. Ze bloeien in mei/juni met sterk geurende bloemen. De meidoorn is evenals de peer en de mispel vatbaar voor bacterievuur. Hierdoor zijn veel meidoornhagen verdwenen. Ter bescherming van de fruit(boom)teelt mag de meidoorn om die reden in bepaalde gebieden niet meer aangeplant worden.
Elke meidoorn en sering
– de mei is op zijn best –
giet de zoetste geuren uit,
de regen doet de rest.
In mei krijgt de meidoorn witstralende bloemensterren die nogal sterk ruiken. In de herfst is hij de geliefkoosde speelplaats voor vogels die zich tegoed doen aan de rode bessen die op kleine vaatjes lijken. Vogels maken graag hun nest in de ondoordringbare hagen van de meidoorn met hun scherpe stekels waar hun jongen beschermd zijn tegen roofvogels.
Al sinds mensenheugenis wordt de meidoorn in verband gebracht met de overgang van de winter naar de lente, de vernieuwing in de natuur. Hij speelde dan ook eeuwenlang een rol in allerlei lentefeesten. Een legende verhaalt dat uit de wandelstaf van de heilige Jozef de meidoorn is ontstaan.
Aan de meidoorn worden van oudsher bijzondere krachten toegeschreven. Hij zou het hart krachtiger, maar rustiger doen kloppen. Aan zijn gemene doorns dankt de plant de reputatie dat hij het kwade (de demonen) afweert. Meidoorntakken werden boven staldeuren gehangen om het vee te beschermen en een meidoorn bij het huis moest de bliksem afleiden en de heksen buiten houden. Kelten en Germanen, Grieken en Romeinen vereerden de plant als heilige struik. De Grieken en Romeinen gebruikten de meidoorn vooral bij huwelijksplechtigheden. Meidoornkronen werden door Griekse bruiden gedragen als decoratieve hoofddeksels en een meidoorntak zou worden gebruikt als trouwfakkel. In sommige streken bracht men een meidoorn als teken van liefde naar het mooiste meisje van het dorp.
Bij de Grieken was de meidoorn gewijd aan de Godin Maia, naar wie de maand mei is genoemd. De Romeinen hingen boeketjes meidoorn in de wiegjes van kinderen om ze tegen boze bedoelingen te beschermen. De Germanen geloofden dat brandstapels van meidoorn de ziel zouden beschermen op weg naar het hiernamaals. In de middeleeuwen was de meidoorn een vast onderdeel van de meifeesten. Die vonden hun oorsprong in oude Keltische rituelen waarbij jongeren ‘s nachts samenkwamen in het bos en bij hun terugkeer een meiboom plantten en de meikoningin kroonden met meibloesems. Vanaf de achttiende eeuw werd de boom, net als de meimaand, aan Maria gewijd. Meidoorns staan dan ook vaak bij Mariakapelletjes.
In de volksmond wordt meidoorn ook wel “brood voor het hart” genoemd, dat wil zeggen dat hij voor het hart net zo belangrijk is als ons dagelijks brood. Zowel de bloemen, de bladeren als de bessen worden als harttonicum gebruikt. Klinische studies hebben aangetoond dat het een sterk regulerende werking heeft op de hartspier, de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel. Het versterkt de hartslag en verwijdt de bloedvaten, waardoor de bloedcirculatie gestimuleerd wordt. Vooral bij beginnende hartzwakte is het goed inzetbaar. Je kunt het zowel gebruiken bij hoge bloeddruk als bij lage bloeddruk en bloeddrukschommelingen. Ditzelfde geldt voor de bloedsuikerspiegel. Daarom wordt een meidoornbehandeling toegepast bij bijvoorbeeld diabetes. Ook mensen met andere bloedsomloopstoornissen, zoals winterhanden en –voeten, aderverkalking, ziekte van Raynaud (gebrekkige doorbloeding van vingers en tenen), duizeligheid,… kunnen er baat bij hebben. Daarnaast werkt meidoorn kalmerend op het zenuwstelsel bij stress, angst en gespannenheid.
Bij ons kan je gedroogde meidoorn verkrijgen om er thee van te zetten, maar ook meidoorntinctuur.
Hoewel meidoorn een vrij veilig kruid is dat vaak ook samen met hartmedicatie kan gebruikt worden, is het toch altijd beter om dit vooraf met je arts te overleggen.
